اصالت بهتر است یا تربیت
اصالت بهتر است یا تربیت ؟
روزی شاه عباس در اصفهان به خدمت عالم زمانه << شیخ بهایی >> رسید .پس از سلام و احوال -پرسی ؛ از شیخ پرسید: در برخورد با افراد اجتماع , << اصالت ذاتی >> انها بهتر است یا
<< تربیت خانوادگی>> شان ؟
شیخ گفت : هر چه نظر پادشاه باشد همان است , ولی به نظر من اصالت ارحج است .
و شاه بر خلاف او گفت : شک نکنید که تربیت مهم تر است .
بحث میان آن دو بالا گرفت و هیچ کدام نتوانستند یکدیگر را قانع کنند . ناپار شاه برای اثبات حقانیت نظرش ,او رابه کاخ خود دعوت کرد تا حرفش را به کرسی بنشاند.
عصر فردای آن روز شیخ به کاخ رفت . بعد از تشریفات اولیه ,وقت شام فرا رسید .سفره ای بلند پهن کردند,ولی چون چراغ نبود ,مهمانخانه سخت تاریک بود . در این لحظه , پادشاه دستی به کف زد و با اشاره ی او چهار گربه شمع به دست حاضر شدند و آنجا را روشن کردند ! در هنگام شام , شاه دستی پشت شیخ زد و گفت : دیدید که گفتم تربیت از اصالت مهم تر است . ما این گربه های نا اهل را اهل و رام کردیم که نتیجه ی اهمیت تربیت است .
شیخ در عین اینکه هاج و واج مانده بود گفت : من فقط به یک شرط حرف شما را می پذیرم و آن اینکه فردا هم این گربه ها مثل امروز چنین کنند.
شاه که از حرف شیخ سخت تعجب کرده بود گفت : این چه حرفیست ؟ فردا هم مثل امروز و امروز هم مثل دیروز ! کار آنها اکتسابی است که با تربیت و تمرین زیاد انجام می شود .
ولی شیخ دست بردار نبود که نبود ! تا جایی که شاه را مجبور کرد این کار را فردا هم تکرار کند.
لذا شیخ فکورانه به خانه رفت .او وقتی از کاخ برگشت , بی درنگ دست بکار شد . کیسه ی کوچکی رابرداشت و چهار موش در آن نهاد . فردا او باز طبق قرار قبلی به کاخ رفت , تشریفات همان و سفره همان و گربه های بازیگر همان . شاه که مغرورانه تکرار مراسم دیروز را تاکیدی بر صحت حرف -هایش می دید, زیر لب برای شیخ رجز می خواند که در این زمان , شیخ موش ها را رها کرد .در آن لحظه هنگامه ای به پا شد ....... یک گربه به شرق ,دیگری به غرب , آن یکی به شمال و این یکی به جنوب ................
این بار شیخ شیخ لبخندی زد و گفت : شهریارا ! اصالت گربه , موش گرفتن است , گرچه تربیت هم بسیار مهم است , ولی اصالت مهم تر . باتربیت می توان گربه ی نا اهل را رام و آرام کرد ,ولی هر گاه گربه موشی را ببیند , به اصل و اصالت خود بر می گردد.
بر گرفته شده از کتاب من و ما ---- جلد دوم